De haag goed snoeien

Lesezeit: 7 Minuten

Inhoud

Bij het ontwerpen van een tuin zijn hagen nagenoeg onmisbaar. Ze beschermen uw privacy, behoeden de tuin tegen wind en lawaai en zijn bovendien erg handig om de tuin op elegante manier in verschillende stukken te verdelen. Bovendien doen hagen voor veel insecten- en vogelsoorten dienst als leefgebied en bron van voedsel. Andere dieren gebruiken de haag als schuilplaats of winterverblijf, bijvoorbeeld egels of hazen.

Om dat zo te houden, moet een haag goed verzorgd worden: naast het geven van water en voedingsstoffen (bijv. compost of geschikte meststof), is het snoeien van de haag van cruciaal belang voor een goede en gezonde groei. Snoeien dient niet alleen om de haag in vorm te houden, maar bevordert ook de gelijkmatige groei, zodat de haag de kans krijgt om steeds dichter te worden.

Bij het snoeien van de haag dient u goed op de volgende dingen te letten:

Wanneer is het juiste tijdstip voor een snoeibeurt?
Hoe vaak moet de haag worden gesnoeid?
Welk gereedschap heb ik daarbij nodig en wat is de juiste techniek?

In dit artikel hebben we de belangrijkste zaken over het snoeien van hagen voor u op een rijtje gezet.

Waarom is het zo belangrijk om de haag te snoeien?

Een haag bestaat uit afzonderlijke struiken of boompjes, die zo dicht bij elkaar geplant zijn dat ze geleidelijk met elkaar vergroeien en een dichte haag vormen. Zonder regelmatige snoeibeurt van de haag zou elke struik of boom omhoog groeien en een min of meer kale stam vormen (afhankelijk van de plantensoort) met een dichte bladkroon. Als u daarentegen een dichte, groene haag wilt hebben, die als afscherming in de tuin kan dienen en als leefgebied voor dieren, komt u er niet omheen om te snoeien. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee methodes:

Bijsnoeien of vormsnoeien: om een haag vrij te houden van gaten, moet u de bomen of struiken regelmatig in vorm snoeien. Daarbij dienen vooral de nieuwe, snelgroeiende scheuten worden gesnoeid, en wel zo dat er een gelijkmatig oppervlak ontstaat.
Terugsnoeien: om te voorkomen dat oudere struiken in de haag uitsluitend naar boven groeien en de haag er in het onderste gedeelte ongelijk wordt en er gaten ontstaan, worden de takken sterk ingekort of wordt zelfs de hele haag tot op de stam teruggesnoeid. Dit betekent dat slechts 10 tot 15 cm van de stam behouden blijft, die dan nieuwe scheuten kan vormen, totdat het geheel weer een haag wordt.

Alle haagplanten (behalve coniferen!) moeten na ongeveer 10 tot 20 jaar rigoureus worden teruggesnoeid, tot op de stam. Op die manier kunt u oudere, bladverliezende hagen of bloeiende hagen die geen bloemen meer dragen nieuw leven inblazen. Kort indien mogelijk niet de hele haag in één keer in, maar snoei in plaats daarvan in de loop der jaren steeds een ander deel. Op die manier blijft de esthetische en beschermende functie van de haag behouden, en verliezen de haagbewoners niet ineens hun volledige leefgebied.

Soorten haagplanten en hoe ze te snoeien

Het tijdstip waarop u snoeit, de regelmaat waarmee u dat doet, evenals de vorm waarin u de haag snoeit, zijn van cruciaal belang om een mooie, gelijkmatig dichte haag te creëren. Maar wanneer, hoe en hoe vaak de haag het best kan worden gesnoeid, hangt weer af van het soort planten – of het struiken, heesters of coniferen zijn, of ze bloeien, of ze wintergroen zijn, of ze snel omhoog schieten of langzaam en breed uitgroeien. Al in het eerste jaar nadat de haag is geplant, is het belangrijk te weten waar u op moet letten:

Soort heg	Groeigedrag	Voorbeeld	Snoeien
Loofbomen of -struiken	In de hoogte	• Liguster • Meidoorn • Sneeuwbes • Spaanse aak ofwel veldesdoorn	• In de eerste paar jaren sterk inkorten, zodat de planten dichtbij de grond veel nieuwe takken vormen • Regelmatig jonge scheuten terugsnoeien om vertakking te bevorderen • De hoofdstam van een dergelijke boom of struik mag de gewenste hoogte niet al te snel bereiken
Loofbomen of -struiken	Struikachtig	• Haagbeuk • Hazelaar • Beuk	• Kort grotere zijscheuten met ongeveer een derde in en verwijder kleine takken om groei in de hoogte te stimuleren • Later alleen nog gedurende groeiperiode snoeien
Naaldbomen of -struiken (Coniferen)		• Levensboom (thuja) • Schijncipres • Taxus	• In het eerste jaar niet snoeien, zodat de jonge planten goed wortel kunnen vatten • Daarna waar nodig takken aan de zijkanten inkorten • Hoofdstam nooit snoeien, aangezien deze bij coniferen niet terug kan groeien

In het algemeen moeten alle jonge heggen de eerste paar jaren zorgvuldig worden gesnoeid en daarbij langzaam worden opgebouwd, zodat de gewenste grootte en vorm kunnen worden bereikt. Waarop u precies moet letten, hangt af van de eigenschappen van de betrokken plantensoort.

Wanneer moet een haag worden gesnoeid?

Als u van plan bent om uw haag drastisch terug te snoeien, moet u dat altijd vóór 1 maart doen. Dit heeft te maken met het feit dat de planten daar in deze periode goed tegen kunnen en in het voorjaar snel weer uitlopen, zodat u in de zomer weer tegen een groene haag kunt aankijken. Bovendien houdt u op deze manier rekening met broedende vogels en andere bewoners van uw haag. Als u toch tussen maart en september wilt snoeien, dient u dit te beperken tot het verwijderen van enkele uitlopers om de vorm bij te werken. Hierbij kunt u zich oriënteren aan de groei- en bloei-eigenschappen van de planten:

Veel loofbomen hebben hun groeiperiode in mei en juni. U kunt de jonge scheuten daarom het beste van eind juni tot half juli bijsnoeien.
Decoratieve, bloeiende hagen zoals forsythia, duindoorn, vlier of jasmijn worden na de bloeitijd gesnoeid.
Coniferen moeten in de nazomer worden gesnoeid om harsvorming en een tweede groeifase te voorkomen.

Zeer sterke en snelgroeiende hagen, zoals haagbeuk of liguster, moeten soms twee keer per jaar worden bijgesnoeid – niet teruggesnoeid. In dit geval wordt de eerste snoeibeurt aanbevolen in het voorjaar en de tweede na de zomer.

Controleer ongeacht het tijdstip – altijd – of er vogelnesten of overwinterende dieren in de haag zitten, voordat u de heggenschaar ter hand neemt.

De haag snoeien: een handleiding

Wacht tot de weersomstandigheden gunstig zijn
Het juiste moment om de haag te snoeien wordt niet alleen bepaald door het groeigedrag van de planten: het weer speelt ook een rol. Het is geen goed idee om de haag te snoeien wanneer het vriest of regent, maar ook niet op zeer warme zomerdagen. Hitte, te veel zonlicht of vocht, of meer dan 5 graden vorst kunnen de pas gesnoeide takken beschadigen.
Gewenste hoogte bepalen
Span met een touwtje een rechte lijn op de gewenste hoogte, die u later met uw heggenschaar kunt volgen om de haag netjes af te werken. In België is de maximale hoogte van een haag niet wettelijk vastgelegd maar er wordt wel aangeraden om ze niet hoger dan 2 meter te laten groeien.
Verticale vorm van de haag
Een haag mag aan de bovenkant nooit breder zijn dan aan de onderkant, en mag nooit lijnrecht omhoog groeien. Dit zou ertoe leiden dat de onderste takken te weinig licht krijgen en afsterven. Snoei uw haag daarom altijd licht trapeziumvormig, zodat de haag naar boven toe iets smaller wordt.
Onderhoud
Als u de haag 1 tot 2 keer per jaar bijsnoeit, mag u alleen de jonge takken snoeien. Kort ze met ongeveer de helft tot tweederde in. Als u dieper snoeit, duurt het veel langer voordat zich nieuwe takken vormen; sommige haagsoorten (bijv. coniferen) vormen zelfs helemaal geen jonge scheuten meer als ze tot op het oudere hout worden teruggesnoeid.

Gereedschap voor het snoeiwerk

Er is verschillend tuingereedschap beschikbaar voor het knippen van hagen. Welke heggenschaar het meest geschikt is, hangt af van zowel de dikte van de takken als de hoogte van de haag.

Tuinschaar: een gewone tuinschaar of snoeischaar is voldoende voor het inkorten van jonge scheuten of het snoeien van struiken. Ze zijn ook geschikt voor loofheggen met grote bladeren, waar een grote heggenschaar te veel bladeren zou doorknippen, die vervolgens bruin zouden worden.
Handmatige heggenschaar: met een heggenschaar beschikt u over een krachtig stuk gereedschap waarmee u ook grote, sterk woekerende heggen snel weer in vorm kunt brengen. Een klassieke heggenschaar is bij uitstek geschikt voor lage tot middelhoge hagen. Heggenscharen zijn gemakkelijk te hanteren en handig voor moeilijk bereikbare plaatsen.
Heggenschaar met motor: als u een gemotoriseerde heggenschaar gebruikt, hebt u aanzienlijk minder tijd nodig om de haag te snoeien. Een elektrische heggenschaar is voor het snoeiwerk in eigen tuin meestal handig genoeg en bovendien geluidsarm, of ze nu werken op een accu of met een stroomkabel. Het gebruik van een heggenschaar die op brandstof werkt (benzine of diesel) gaat daarentegen gepaard met een hoog geluidsniveau. Het voordeel is echter dat ze veel krachtiger zijn en dus ook geschikt voor grote klussen in openbare parken of op bedrijfsterreinen.
Telescopische heggenscharen: deze gemotoriseerde heggenscharen zijn uitgerust met een uitschuifbare steel, zodat u ook erg hoge hagen adequaat kunt snoeien.

Veelgestelde vragen over de haag snoeien

Wat is een goed tijdstip om de haag te snoeien?

Het perfecte moment om een haag te snoeien hangt af van de groei- en bloei-eigenschappen van uw planten:

· Veel bladverliezende heesters hebben hun belangrijkste groeifase in mei en juni. De jonge scheuten worden dan eind juni tot midden juli in vorm gesnoeid.
· Bloeiende hagen zoals forsythia, vlier, duindoorn of jasmijn worden na de bloeiperiode teruggesnoeid.
· Coniferen moeten in de nazomer worden gesnoeid om harsvorming of een tweede groeifase te voorkomen.

Wanneer is het geen goed idee om de haag terug te snoeien?

Het compleet terugsnoeien van hagen tussen begin maart en eind september is onverstandig. Dit heeft te maken met het feit dat de haag zich dan minder goed kan ontwikkelen. Daarnaast is het slecht voor de bewoners van de haag, met name voor broedende vogels. Als u in deze periode toch wilt snoeien, kies dan een lichte snoeibeurt waarbij u alleen de vorm een beetje bijwerkt. Let er wel op dat eventuele vogelnesten heel blijven en dat u geen dieren stoort!

Hoe vaak moet de heg worden gesnoeid?

Terugsnoeien tot op de stam is alleen nodig als de heg beschadigd is, oftewel misvormd is of grote gaten of kale plekken heeft. Voor het onderhoud van de haag is één keer bijsnoeien per jaar meestal voldoende. Snelgroeiende hagen kunt u in de herfst desnoods een tweede keer bijsnoeien.