Inhoud
Wordt er bij u in het bedrijf veel met trappen en ladders gewerkt? Dat brengt risico’s met zich mee. Om te voorkomen dat er ongelukken gebeuren, is het gebruik van ladders en trappen aan een aantal regels gebonden. Ongeacht of in uw bedrijf houten bouwladders, telescopische ladders, reformladders of werktrappen worden gebruikt: bij het werken met verplaatsbaar klimmaterieel moet extra worden gelet op de veiligheid.
In het onderstaand artikel komt u alles te weten over veilig werken op een ladder, tot welke hoogte u een ladder mag gebruiken en welke regelgeving er geldt voor de arbeidsveiligheid bij ladders en trappen.
Tips voor het veilig werken op een ladder
Als werkgever bent u ertoe verplicht om de arbeidsveiligheid van uw medewerkers te garanderen. Dat geldt in het bijzonder voor het werken op hoogte en op ladders. Maar ook medewerkers die werkzaamheden op ladders uitvoeren, moeten bijdragen aan de algemene veiligheidstoestand. Voordat u met het eigenlijke werk begint, dient u op volgende punten te letten:
1. Gebruik enkel ladders en trappen als dit absoluut noodzakelijk is
In het Koninklijk Besluit is bepaald dat ladders als werkplek op hoogte niet zijn toegestaan indien een veiliger arbeidsmiddel kan worden gebruikt, zoals steigers of personenliften. Ook het inzetten van persoonlijke beschermingsmiddelen of valbeveiliging kan in bepaalde omstandigheden zinvol zijn. Soms is dat vanwege economische of technische redenen niet mogelijk. Als de werkomgeving niet geschikt is voor deze veilige alternatieven en de werknemer kan aantonen dat hij of zij niet bij machte is dit te veranderen, is het gebruik van ladders en trappen als werkplek op hoogte bij uitzondering toegestaan. Wees hierbij extra voorzichtig als u veilig alleen wil werken op een ladder.
2. Kies een passende ladder uit. Enkele parameters die belangrijk zijn voor de keuze van de juiste ladder zijn de volgende:
- De ondergrond: deze moet vlak en indien mogelijk antislip zijn.
- Het soort werkzaamheid: de werkwijze moet zo ergonomisch mogelijk verlopen. Platformladders zijn ergonomisch zeer geschikt voor bepaalde werkzaamheden, omdat ze een hoog veiligheidsniveau garanderen.
- De werkhoogte: de maximale hoogte voor het werken op een ladder is 7,5 meter. Bij de keuze van een geschikte ladder moet u er rekening mee houden dat u – afhankelijk van het type ladder – niet op de bovenste twee tot vier treden mag staan.
- Het draagvermogen: ladders en trappen mogen niet meer belast worden dan het maximale toelaatbare gewicht.
3. Leid uw medewerkers goed op
U bent ertoe verplicht om uw medewerkers een voorlichting te geven over het veilig omgaan met ladders en trappen en hen op mogelijke gevaren te wijzen (zowel tijdens het gebruik als door externe factoren). Hierbij hoort bijv. ook informatie over het gebruik van medicijnen die het evenwicht of reactievermogen beïnvloeden.
4. Beperk externe gevaren tot een absoluut minimum
Er kan zich steeds gevaar voordoen door externe omstandigheden. Wees daarom extra waakzaam bij volgende situaties:
- elektrische systemen
- extreme weersomstandigheden
- explosieve bronnen
- pijpleidingen
- intern bedrijfsverkeer
- schachten, putten, gaten etc.
- kraaninstallaties
- valgevaar
Daarbij geldt ook dat er vanop een ladder of trap slechts een beperkte tijd mag worden gewerkt. Voor een ladder is dat vier uur, voor een trap zes uur – opgevat als de totale werkduur per project, inclusief deelprojecten en uitbesteed werk. Ook moet er worden gelet op de reikwijdte waarin wordt gewerkt (gemeet in armlengtes), de lichamelijke kracht die bij de werkzaamheden wordt uitgeoefend en de hoogte van de ladder of trap.
In het algemeen geldt: bij het werken op hoogte mogen ladders en trappen alleen worden gebruikt voor korte tijd en voor lichte werkzaamheden. Verder zijn ladders bedoeld om een tijdelijke, hoger gelegen werkplek te bereiken. Ladders en trappen zijn niet toegestaan als middel om materialen naar boven en beneden te tillen.
Veiligheidscontrole voor het werken op een ladder
Naast een uitgebreide opleiding over het veilig werken op een ladder moeten uw medewerkers ook in staat zijn om zelfstandig de veiligheidsstatus van de ladder of trap te controleren, alvorens ze met de werkzaamheden beginnen. Bij deze regelmatige veiligheidscontrole moet er op de volgende punten worden gelet:
- Sporten en treden
De stijlen (ladderbomen), sporten of treden, het beslag, de beugels of opsteekhaken en de platformen moeten vrij zijn van vervormingen, beschadigingen, corrosie en slijtage. De ladder moet bovendien vrij zijn van vuil, verf, modder, sneeuw, ijs, vet, etc.
- Hulpstukken
Controleer de hulpstukken en de spreidstandbeveiliging: zijn ze volledig, werken ze naar behoren en zijn ze correct bevestigd? Let ook op eventuele beschadigingen. Reformladders mogen niet worden gebruikt wanneer de spreidstandbeveiliging defect is. De bovenkant van de ladder moet ook goed worden vastgezet. Hiervoor zijn tal van hulpmiddelen verkrijgbaar, zoals ankers en haken.
- Stabiliteit
Om de stabiliteit te garanderen, moeten ook de voeten of wieltjes worden gecontroleerd op slijtage, volledigheid en bevestiging. Het antislipprofiel van de voeten mag niet beschadigd zijn.
- Accessoires
Controleer ook steeds de accessoires: verlengstukken of afstandhouders moeten stevig vastgemaakt worden. Controleer ook of ze naar behoren werken en of er eventuele sporen van slijtage zijn.
- Etiketten en opschriften
Opschriften met informatie over de veiligheid en het gebruik van de ladder moeten goed leesbaar en stevig bevestigd zijn. Ladders die goedgekeurd zijn, moeten van een sticker worden voorzien, zodat het duidelijk is dat ze gebruikt mogen worden.
Deze lijst kan erg handig zijn bij het controleren van uw ladders en trappen.
Regelgeving voor het werken op ladders en trappen
Het reeds genoemde Koninklijk Besluit bevat alle regels en instructies voor het veilig gebruik van ladders en trappen. Het is belangrijk dat alle betrokken personen in uw bedrijf hier kennis van hebben genomen. De belangrijkste punten staan hierboven al beschreven, maar ook de volgende zaken vallen hieronder:
- Voor sommige bedrijfsprojecten is het verplicht om een specifieke risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit te voeren, waarin de risico’s van het werken met draagbaar klimmaterieel ook aan bod komen. Zo kunt u situaties met een verhoogd risico, zoals de aanwezigheid van elektriciteit of een werkplek met extra groot valrisico, vroegtijdig herkennen en passende maatregelen nemen. Bespreek de resultaten met de gebruikers van de trappen of ladders, en houd er rekening mee bij het opstellen van uw veiligheids- en gezondheidsplan (V&G-plan).
- De bedrijfsarts moet bepalen of de werknemer in kwestie lichamelijk geschikt is voor het werken op een ladder of trap. Ook mag hij of zij geen last hebben van hoogtevrees, of lijden aan een alcohol- of drugsverslaving.
- De werknemers moeten worden voorzien van de juiste veiligheidskleding en beschermingsmiddelen. Sommige gezichtsmaskers zijn bijvoorbeeld ongeschikt voor het gebruik op een ladder omdat ze het zicht op de sporten belemmeren. Maar ook aan het schoeisel van de gebruiker worden strenge eisen gesteld.
- Bovendien moeten de ladders en treden regelmatig door een deskundige worden geïnspecteerd om na te gaan of ze in goede staat verkeren. Defecte ladders of trappen mogen niet meer worden gebruikt.
Verder wordt het wettelijke kader voor de omgang met ladders en trappen in bedrijven ook gevormd door de Europese EG-Richtlijn 2001/45. De belangrijkste punten hiervan zijn ook opgenomen in de Codex, boek IV. Hierin worden de producteisen waaraan ladders en trappen moeten voldoen ook vermeld.
Veelgestelde vragen over werken op een ladder of trap
Het wettelijke kader voor de omgang met ladders en trappen in bedrijven wordt met name gevormd door de EG-Richtlijn 2001/45. De belangrijkste punten hiervan zijn ook opgenomen in de Codex, Boek IV. Daarnaast toont het Koninklijk Besluit over het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte de producteisen waaraan ladders en trappen moeten voldoen.
Trappen en ladders zijn in principe niet als werkplek bedoeld. In het Koninklijk Besluit staat dat ladders als werkplek op hoogte niet zijn toegestaan indien een veiliger arbeidsmiddel kan worden gebruikt, zoals steigers of personenliften. Soms is dat vanwege economische of technische redenen niet mogelijk. Indien de werkomgeving niet geschikt is voor deze veilige alternatieven en de werknemer kan aantonen dat hij of zij niet bij machte is dit te veranderen, is het gebruik van ladders en trappen als werkplek bij uitzondering toegestaan.
• Sporten en treden: de stijlen (ladderbomen), sporten of treden, beslag, beugels of opsteekhaken en platformen dienen vrij te zijn van vervormingen, beschadigingen, corrosie en slijtage.
• Hulpstukken en spreidstandbeveiliging: de hulpstukken moeten steeds volledig en correct bevestigd zijn en naar behoren functioneren.
• Stabiliteit: om de stabiliteit te verzekeren, moeten ook de voeten of wieltjes worden gecontroleerd op slijtage, volledigheid en bevestiging.
• Accessoires: verlengstukken of afstandhouders moeten stevig vastgemaakt en steeds gecontroleerd worden op functionaliteit en eventuele sporen van slijtage.
• Etiketten en opschriften: opschriften met informatie over de veiligheid en het gebruik van de ladder moeten goed leesbaar en stevig bevestigd zijn. Ladders die zijn goedgekeurd, moeten van een sticker worden voorzien.
Vanaf een hoogte van 7,5 meter is het werken op een ladder verboden. Hier dient u op een ander arbeidsmiddel over te schakelen, zoals een steiger.
Er mag slechts korte tijd vanop een ladder of trap worden gewerkt. Voor een ladder is dat vier uur, voor een trap zes uur – opgevat als de totale werkduur per project, inclusief deelprojecten en uitbesteed werk.
Let op: de hier genoemde voorschriften zijn slechts een keuze uit de belangrijkste wettelijke richtlijnen. Voor gedetailleerde informatie verwijzen we u naar de hier weergegeven voorschriften en wetten. Bij de concrete omzetting in uw bedrijf dient u zich bij twijfel tot een deskundige te richten.
Bron afbeelding:
© gettyimages.de – sturti
